Dapp (Merkezi Olmayan Uygulama) Nedir?

Modern blok zincirleri, güven ve adem-i merkeziyetçilik platformlarına dönüşerek, günümüzde merkezi uygulamalardan farklı uygulamaların geliştirilmesine olanak sağladı. Bu uygulamalar Dapp olarak adlandırılırlar. Bu yazıda Dapps yani merkezi olamayan uygulamalara bir giriş yapıyoruz.

Dapp Nedir?

Dapp (Decentralized application ya da Türkçe, merkezi olmayan uygulama), tek bir sunucu yerine bir blok zinciri veya eşler arası (P2P) ağında bulunan ve çalışan dijital uygulamalar veya programlardır.

Bunlar herhangi bir akıllı telefon veya bilgisayarda bulunan dijital bir uygulama gibidir ancak aralarında birçok ve önemli farklar vardır. Merkezi olmayan uygulamalar, tek bir otoritenin görüş ve denetiminin dışındadır, kullanıcılarına güven verebilmek için blok zincir teknolojisini kullanır.

Genelde Dapp’lar, oyun, finans ve sosyal medya dahil olmak üzere çeşitli amaçlar için geliştirilir. Dapp’lar, çalışabilmek için bir modern bir blok zincirine ve akıllı sözleşmeye gereksinim duyar. Spesifik olarak blok zincir, verileri depolamak; akıllı sözleşme ise, uygulama mantıkları içindir. Bu konuda Ethereum, diğer blok zincirlerde açık ara farkla daha baskındır.

Ethereum, bir akıllı sözleşmeyi platformudur. Akıllı sözleşme, işlemleri belirli kuralların çerçevesinde gerçekleştiren bir kural dizisidir, bunlar temel olarak erişilebilir ve şeffaftır.

Dapp’ların Avantajları ve Dezavantajları

Merkezi olmayan uygulamalar, henüz daha tamamlanmış bir durumda değildir, deneyseldir. Bu yüzden şu anda bile artılardan ve eksilerinde rahatça konuşabiliriz. Her iki tarafından durumunu bilmek gerek geliştiriciler gerek mevcut kullanıcılar için çok önemlidir.

Avantajları

Kullanıcı gizliliği: Bir dapp dağıtmak veya onunla etkileşim kurmak için gerçek dünyadaki kişisel bilgilerinizi göndermeniz gerekmez. Bu kullanıcı gizliliğine açısından kullanıcıya güven verir.

Sansür dayanıklılığı: Ağdaki hiçbir varlık, kullanıcıların işlem göndermesini, Dapp’leri dağıtmasını veya blok zincirinden veri okumasını engelleyemez. Bu platformu sansüre karşı dirençli yapar. Örneğin, Twitter benzeri bir dapp düşünün. Burada paylaşmış olduğunuz mesajlar, bir ve birileri tarafından muhtemelen kaldırılamayacaktır.

Adem-i merkeziyetçilik: Merkezi bir otoriteye güvenmeye gerek kalmadan iki anonim kullanıcı taraf arasındaki işlemi tamamlamak için akıllı sözleşmeler kullanır.

Dezavantajları

Ölçeklenebilirlik: Uygulamada performans yükü arttıkça uygulamanın ölçeklendirmek gerçekten zorlaştıracaktır. Bu kısıtlı bir büyüme hedefine sebep olur.

Kullanıcı dostu ara yüz: Geleneksel merkezi kurumlar tarafından geliştirilen uygulamaların çoğu kullanıcısı, onları uygulamayı kullanmaya ve uygulamayla etkileşime girmeye teşvik eden bir kullanım kolaylığı beklentisine sahiptir. Merkezi olmayan uygulamalar ile etkileşime girmek için belirli araçlara sahip olmak gerekiyor. Bu kullanıcı dostu olmayan bir ara yüzden kaynaklanıyor.

Uygulama bakımı: Blok zincirinde yayınlanan kod ve verilerin değiştirilmesi daha zor olduğu için Dapp’lerin bakımı daha zor olabilir. Geliştiricilerin, eski bir sürümde hatalar veya güvenlik riskleri tanımlanmış olsa bile, dağıtıldıktan sonra dapp’larında (veya bir dapp tarafından depolanan temel verilerde) güncellemeler yapmaları zordur.