DAO Nedir? DAO Hakkında Bilmeniz Gerekenler

DAO, merkezi olmayan bir otonom organizasyondur. Karışık mı geldi? Pekala en temelden başlayalım, bu DAO olayını daha iyi anlamanız içindir.

Organizasyon ile başlayalım; Organizasyon, ortak bir amaç çerçevesinde kurulmuş, ortak bir çalışma düzenine sahip, kendi verimini yönetebilen toplumsal bir düzendir. Geleneksel organizasyon yönetim hiyerarşisi biçiminde insanlar tarafından yönetilir, karar verilir ve uygulanır. Bunlar çoğu zaman şeffaf değildirler yada kısıtlı düzeyde şeffaflık sunarlar. Sistemdeki değişiklikler tek bir kişi veya küçük bir grup tarafından değiştirilebilir veya oylamaya sunulabilir.

Bu organizasyonunun otomatik bir biçimde işlediğini, karar verme ve uygulama yetkisinin tek bir birimin elinde olmadığını sadece katılımcılardan oluşan bir topluluk tarafının elinde olduğunu düşünün. Bu basit bir şekilde DAO’u tanımlamak için yeterli. Ancak genel tanımına da bir bakalım:

DAO (Decentralized Autonomous Organization yada Türkçe, merkezi olmayan otonom organizasyonu), blockchain teknolojisi üzerinde kendi kendini organize eden, akıllı sözleşmeler tarafından kontrol edilen ve temel operasyonları, atanan kural ve ilkeleri insan müdahalesi olmadan kabul ederek otomatikleştirilen bir organizasyondur.

Kripto para birimlerinin ademi merkeziyetçiliğinden ilham alan bir grup geliştirici, 2016 yılında merkezi olmayan otonom organizasyonu veya DAO fikrini ortaya attı. Nisan 2016 sonlarında bir aylık token satışından DAO, 150 milyon dolardan fazla fon topladı. O zamanlar bu fon en büyük kitle fonlamasıydı. Ve şuan birçok DEFİ ve metaverse projeleri tarafından yönetişim için kullanılıyor.

DAO’lar nasıl çalışır?

DAO’lar için başta otonom kelimesini kullandık. Otonom olmasını sağlayan ve çalışmasını mümkün kılan akıllı sözleşmelerdir. Sözleşme, organizasyonun kurallarını tanımlar ve grubun hazinesini elinde tutar. Sözleşme Ethereum’da yayınlandıktan sonra, oylama dışında hiç kimse kuralları değiştiremez. Bu, DAO’ların merkezi bir otoriteye ihtiyacı olmadığı anlamına gelir. Bunun yerine grup toplu olarak kararlar alır ve oylar geçtiğinde ödemeler otomatik olarak yetkilendirilir.

Sadece ödeme gibi alanlarda hayal gücünüzü sınırlandırmayın. Organizasyon içinde birçok kararı almanızı sağalabilir yada organizasyon içinde yeni bir teklif oluşturabilirsiniz. Bu teklifin işlenmesi için oylardan geçmesi gereklidir.

DAO üyeliği

Bir DAO üyesi olabilmek için organizasyonun sağlamış olduğu koşulu yerine getirmelisiniz. Bu koşul genelde jeton tutma ya da platformun yerel token’ının stake etmek gibi bir koşul olabilir. Ancak iş kanıtı (proof of work) veya likidite sağlayarak da organizasyonda oy hakkına sahip olabilirsiniz. Bu bahsettiğim gibi organizasyonun sağlamış olduğu şarta bağlı.